Kluczowe znaczenie dla bilansu energetycznego, a co za tym idzie – komfortu cieplnego w pomieszczeniach, ma odpowiednie ocieplenie przegród budynku. Zaizolowane powinny zostać zarówno zewnętrzne oraz niektóre wewnętrzne ściany, jak i dach, poddasze, a także podziemne części budynku. Szczególną uwagę należy zwrócić także na trudnodostępne miejsca takie jak chociażby narożniki oraz nadproża.
Zastosowanie odpowiedniej izolacji termicznej pozwala znacznie zmniejszyć koszty ogrzewania. Dobrze dobrana i równomiernie położona termoizolacja minimalizuje straty ciepła, dzięki czemu zużywa się zdecydowanie mniej energii do zapewnienia w pomieszczeniach odpowiedniej temperatury. Jej jakość określa ponadto rodzaj i grubość wykorzystanych materiałów, a także występowanie mostków termicznych powstałych podczas ich układania.
Izolacje termiczne na miarę czasu
Współczesny rynek budowlany oferuje nam o wiele większy wybór rozwiązań izolacyjnych niż jeszcze kilkanaście, czy nawet kilka lat temu. Obecnie stosuje się więc nie tylko styropian albo klasyczną wełnę mineralną, lecz także szereg dużo skuteczniejszych materiałów, które osiągają współczynnik przewodzenia ciepła (λ) o wartości między 0,040, a 0,031 W/(m⋅K). Często wyróżnia je także specjalna, zwarta budowa, która sprawia, że materiał jest mniej nasiąkliwy oraz bardziej odporny na działanie czynników zewnętrznych. Tego typu materiały można więc bez obaw zastosować do ocieplenia fundamentów, piwnicy bądź też cokołów. Pozwalają też przerwać pracę przy złej pogodzie. Stosowane dzisiaj materiały pozwalają układać stosunkowo cienkie warstwy ocieplenia.
Termoizolacja, a wymagania izolacyjności cieplnej przegród
Dokonując wyboru izolacji termicznej należy pamiętać, że współczynnik przenikania ciepła nie jest identyczny dla wszystkich rodzajów przegród. Zależy on zarówno od typu i grubości przegrody, jak i od rodzaju budynku. Inne materiały powinno się zastosować więc do ocieplania ścian oraz inne w wypadku poddasza.Wyjątkowo wysokie straty ciepła odnotowuje się w przypadku podłóg na gruncie oraz fundamentów budynków. Jest to nawet 20 – 25% całkowitej wartości. W tych miejscach przenikanie ciepła (U) nie powinno wynosić w tradycyjnych budynkach więcej niż 0,45 W/(m2•K), a w domach pasywnych i energooszczędnych od 0,15 do 0,20 W/(m2•K). Wykonując ocieplenie podłogi na gruncie należy pamiętać także o przedłużeniu ocieplenia ściany. Powinno ono sięgać przynajmniej 0,5m niżej niż dolny poziom izolacji termicznej podłogi. Natomiast gdy podłoga znajduje się wyżej niż poziom terenu, ścianę należy zaizolować co najmniej 1m poniżej ocieplenia podłogi i jednocześnie 0,5m poniżej gruntu.Nieodpowiednio zaizolowane przegrody pionowe, takie jak np. ściany zewnętrzne, to straty ciepła na poziomie od 30 do nawet 35%. Standardowa wartość U przewidywana przez prawo budowlane wynosi 0,30 W/(m2•K). Dla domów energooszczędnych wartość ta waha się natomiast między 0,20, a 0,25 W/(m2•K). Co prawda wartości te pozwala osiągnąć zastosowanie jedynie dwu- lub trzywarstwowe ścian, jednak nie można zapomnieć, że to izolacje termiczne zapewniają właściwą ochronę cieplną pozwalającą oszczędzać energię.Szacuje się, że kolejne 20 – 25% ciepła ucieka przez nieogrzewany dach oraz poddasze. Polskie prawo zakłada, że w przypadku tego typu przegród współczynnik U nie powinien być większy niż 0,25 W/(m2•K), a dla obiektów energooszczędnych nie większy niż 0,20 W/(m2•K).
Warto tutaj zaznaczyć, że nowoczesna izolacja termiczna pozwala osiągnąć nie tyle wymagany przez prawo budowlane, co nawet znacznie niższy współczynnik przenikania ciepła. Zastosowanie nowego typu ocieplenia jest więc dobrą, szybko zwracającą się inwestycją.
Materiały poliuretanowe
Wśród nowoczesnych, ogólnobudowlanych materiałów termoizolacyjnych najchętniej stosuje się pianki oraz płyty poliuretanowe typu PIR, które zapewniają jeden z niższych współczynników λ (0,022-0,025 W/(m•K)). Pianki wyróżnia bardzo usieciowiona struktura składająca się głównie z komórek zamkniętych. Ich budowa oraz specjalny czynnik spieniający gwarantują zarówno niskie straty ciepła, jak i odporność na różnego rodzaju uszkodzenia mechaniczne. Są ponadto bardzo lekkie, dzięki czemu koszty związane z konstrukcją wspierającą są dużo niższe niż przy wykorzystaniu innego materiału.
Płyty poliuretanowe to materiał, którego rdzeniem jest sztywna pianka PIR. Ich rdzeń wzmacnia się dodatkowo z obu stron okładzinami wykonanymi z papieru, laminatu kompozytowego, folii aluminiowej albo z włókna szklanego. Poza tym tego typu płyty wykonuje się obecnie z tzw. zamkiem, który gwarantuje brak mostków termicznych. Jest to zarówno doskonała izolacja termiczna, jak i ogniotrwała.
Maty i płyty z wełny drzewnej
Do ocieplania przegród budynku, zarówno stropów i dachów, jak i ścian oraz podłóg, coraz częściej stosuje się też wyroby na bazie włókien drzewnych. Zaliczają się do nich elastyczne maty i płyty, które stanowią bezspoinowy system ociepleń o współczynniku λ wahającym się między 0,035-0,050 W/(m•K). Maty mogą mieć również rdzeń z wełny kamiennej bądź też ze styropianu. Tego rodzaju izolację termiczną wyróżnia otwartość dyfuzyjna oraz doskonała absorpcja pary wodnej. Są ponadto wyjątkowo ekologicznym oraz nieszkodliwym dla zdrowia materiałem termoizolacyjnym. Decydując się na materiały z wełny drzewnej należy zastosować jednak przewidziane dla nich zaprawy klejowe.
Wyroby z wełny kamiennej
Szerokie zastosowanie znajdują także izolacje termiczne wykonane z wełny kamiennej. Gwarantują one niskie straty ciepła, a także trwałość ocieplania oraz ochronę przeciwogniową. Wyróżnia się zarówno klasyczne maty, jak i specjalne płyty warstwowe, które dostępne są także z obustronną okładziną z blach stalowych. Te ostatnie przeznaczone są głównie do montażu w elewacjach, sufitach oraz ścianach działowych budynków użyteczności publicznej.
Szkło piankowe
Kolejnym coraz chętniej wykorzystywanym w budownictwie materiałem termoizolacyjnym jest szkło piankowe (ang. foamglas). Stanowi ono izolację termiczną o bardzo niskim współczynniku przewodzenia ciepła i jednocześnie bardzo dobrą hydroizolację. Dzięki niemalże zerowej nasiąkliwości, a także higroskopijności oraz włoskowatości bardzo często stosuje się je przy ocieplaniu posadzek i fundamentów narażonych na duże obciążenia, a także jako docieplenie dachów płaskich oraz przegród pionowych. Spośród dostępnych na rynku materiałów wyróżnia je również odporność na działanie gazów i kwasów.
Udoskonalone płyty styropianowe – neopor
Godnym uwagi rozwiązaniem ociepleniowym jest także styropian z domieszką grafitu. Na rynku dostępne są srebrnoszare płyty wykonane z neoporu – styropianu z dodatkiem cząstek grafitu, a także płyty w szare kropki będące połączeniem styropianowego oraz grafitowego granulatu. Zastosowanie neoporu pozwoliło znacznie poprawić współczynnik λ, a także zmniejszyć gęstość i wagę tego rodzaju izolacji termicznej. Jej zaletą jest ponadto wysoka odporność na działanie UV oraz odbijanie promieniowania cieplnego, co jeszcze bardziej ogranicza utraty ciepła.